ΣΟΦΟΚΛΗΣ (496-406 π. Χ.)
Ο Σοφοκλής, δεύτερος χρονολογικά των τριών μεγάλων τραγικών, γεννήθηκε το 496 π. Χ. στον Ίππιο Κολωνό και δεν έφυγε ποτέ από την Αθήνα, όπου και πέθανε σε βαθύτατο γήρας, το 406 π. Χ., λίγους μήνες μετά τον θάνατο του Ευριπίδη. Συνέθεσε 123 δράματα και κέρδισε σε θεατρικούς αγώνες το πρώτο βραβείο δέκα οκτώ ή είκοσι φορές, – περισσότερες από τον Αισχύλο και τον Ευριπίδη – ήλθε πολλές φορές δεύτερος και ποτέ τρίτος. Προήγαγε δραματουργικά την τραγωδία αυξάνοντας τους υποκριτές από δύο σε τρεις και αύξησε τα μέλη του Χορού από δώδεκα σε δέκα πέντε, προσδίδοντάς του συμμετρικότητα με τα δύο Ημιχόρια των επτά ατόμων και τον Κορυφαίο, που δρούσε ως οιονεί τέταρτος υποκριτής. Παράλληλα ανέπτυξε ακόμη περισσότερο την σκηνογραφία, ενώ η ουσιαστική τομή που έκανε στο δράμα ήταν η αποφασιστική στροφή της θεματολογίας και της αναζήτησης προς τον Άνθρωπο, την «μοίρα» του και ιδίως την αντίδρασή του σ’ αυτήν. Από τα 123 δράματά του ακέραια σώζονται επτά μόνο τραγωδίες. Σώζεται επίσης κατά το ήμισυ (οι αρχικοί 393 στίχοι, πολλοί από τους οποίους περισσότερο ή λιγότερο φθαρμένοι) το Σατυρικό Δράμα «Ιχνευταί», το οποίο εμπνεύσθηκε από τον Ομηρικό Ύμνο «Εις Ερμήν». Κατά χρονολογική σειρά (σύνθεσης ή διδαχής) οι σωζόμενες τραγωδίες του Σοφοκλή είναι οι εξής:
ΣΟΦΟΚΛΗΣ
Θεωρείται ως η αρχαιότερη από τις σωζόμενες τραγωδίες του Σοφοκλή, της περιόδου 460 – 450 π. Χ. Και ήδη από αυτήν φαίνεται η στροφή του Σοφοκλή προς τον Άνθρωπο. Κεντρικό σημείο είναι η στιγμή που ο Άνθρωπος (ο Αίας κυριότατα, αλλά και τα άλλα πρόσωπα του δράματος) χάνει πορεία και προσανατολισμό, γιατί ακριβώς έχει χάσει τις αξίες του.
ΣΟΦΟΚΛΗΣ
Χρονολογικά η δεύτερη αρχαιότερη τραγωδία από τις σωζόμενες του Σοφοκλή η «Αντιγόνη» διδάχθηκε το 442 π. Χ., τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο και έκανε τέτοια εντύπωση ώστε, όπως λέγεται, λόγω αυτής της εντύπωσης, οι Αθηναίοι τίμησαν τον Σοφοκλή με το αξίωμα του στρατηγού.
ΣΟΦΟΚΛΗΣ
Η τραγωδία «Τραχίνιαι», από τις παλαιότερες των σωζόμενων (διδάσκεται το 438 π. Χ.) έχει κεντρικό ήρωα Γυναίκα. Με την τραγωδία του αυτή ο Σοφοκλής κάνει αναφορά στον Άντρα και την Γυναίκα και στην ένωσή τους για την δημιουργία οικογένειας, σπιτικού, του κύτταρου της κοινωνίας.
ΣΟΦΟΚΛΗΣ
Η τραγωδία «Οιδίπους Τύραννος» θεωρείται από πολλούς ως η τελειότερη που συνέθεσε ο Σοφοκλής. Αν και δεν πήρε παρά το δεύτερο βραβείο (διδάχθηκε το 434-432 π. Χ.), η τραγωδία αυτή θεωρείται σήμερα ως αριστούργημα της δραματουργίας και ως κορύφωση της τέχνης του Σοφοκλή.
ΣΟΦΟΚΛΗΣ
Με την τραγωδία «Ηλέκτρα» - που διδάχθηκε το 417 π. Χ., σε περίοδο βαθύτατου εκπεσμού των αρχών και δομών της κοινωνίας - ο Σοφοκλής δίνει ένα πολύ σαφές μήνυμα για την ανάγκη αφύπνισης του Ανθρώπου-πολίτη της Αθηναϊκής Δημοκρατίας που βρίσκεται στα πρόθυρα του απόγειου της αυθαιρεσίας, η οποία και θα οροθετήσει και την αρχή της αμετάκλητης πτώσης της.
ΣΟΦΟΚΛΗΣ
Ο «Φιλοκτήτης» (διδάχθηκε το 409 π. Χ.) είναι η προ τελευταία τραγωδία του Σοφοκλή, πριν από το κύκνειο άσμα του, «Οιδίπους επί Κολωνώι». Γράφεται και διδάσκεται ο «Φιλοκτήτης» σε μια κρίσιμη καμπή για το δημοκρατικό πολίτευμα και την ίδια την Αθηναϊκή Δημοκρατία, που ενώ βρίσκεται ήδη στην τελευταία φάση του Πελοποννησιακού Πολέμου, συνταράσσεται από εσωτερικές διαμάχες.
ΣΟΦΟΚΛΗΣ
Η τραγωδία «Οιδίπους επί Κολωνώι» είναι το κύκνειο άσμα του Σοφοκλή. Γράφηκε το 407/6 π. Χ. και διδάχθηκε το 401 π. Χ., πέντε χρόνια μετά τον θάνατο του δραματουργού. Το έργο, γραμμένο τρεις σχεδόν δεκαετίες μετά τον «Οιδίποδα Τύραννο» και τέσσερις από την «Αντιγόνη», ολοκληρώνει αυτήν την οιονεί τριλογία, που συνιστά ταυτόχρονα αναζήτηση του ιδίου του Σοφοκλή για τις αξίες της ζωής, την μοίρα του Ανθρώπου και την τεράστια ευθύνη του για μια συνεχή προσπάθεια αυτογνωσίας και χάραξη «στάσης ζωής».
ΣΟΦΟΚΛΗΣ
ΙΧΝΕΥΤΑΙ (ΣΑΤ. ΔΡΑΜΑ) και ΟΜΗΡΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ «ΕΙΣ ΕΡΜΗΝ» από τον οποίο εμπνεύσθηκε ο Σοφοκλής το σατυρικό του δράμα. Είναι άγνωστο πότε γράφηκε και διδάχθηκε το σατυρικό δράμα «ΙΧΝΕΥΤΑΙ». Γίνεται γενικότερα αποδεκτό ότι είναι από τα έργα της πρώτης περιόδου της δραματουργίας του Σοφοκλή. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι έργο χαριέστατο και συνιστά το αρχαιότερο σωζόμενο δείγμα σατυρικού δράματος.