Ο «Φιλοκτήτης» (διδάχθηκε το 409 π. Χ.) είναι η προ τελευταία τραγωδία του Σοφοκλή, πριν από το κύκνειο άσμα του, «Οιδίπους επί Κολωνώι». Γράφεται και διδάσκεται ο «Φιλοκτήτης» σε μια κρίσιμη καμπή για το δημοκρατικό πολίτευμα και την ίδια την Αθηναϊκή Δημοκρατία, που ενώ βρίσκεται ήδη στην τελευταία φάση του Πελοποννησιακού Πολέμου, συνταράσσεται από εσωτερικές διαμάχες. Ο Σοφοκλής μέσα από τον μύθο του Φιλοκτήτη, – τον οποίο ελάχιστα παραλλάσσει από την τρωική παράδοση,- επιχειρεί για μια ακόμη φορά να δώσει ένα μήνυμα σύμπνοιας και ομοψυχίας όχι μόνο στους συμπολίτες του, αλλά σε όλους τους αντιμαχόμενους Έλληνες.
Κατά τον μύθο, ο Φιλοκτήτης είναι ο μόνος που γνωρίζει που είναι ο βωμός της θεάς Χρύσης, στην ομώνυμη νησίδα, όπου πρέπει να θυσιάσουν οι Έλληνες πριν αρχίσουν την πολιορκία της Τροίας. Το φίδι-φύλακας του βωμού δαγκώνει στο πόδι τον Φιλοκτήτη, ο οποίος εγκαταλείπεται, από τους Ατρείδες και τον Οδυσσέα στην έρημη Λήμνο, να υποφέρει από την πληγή του. Τον αφήνουν εκεί και έρχονται μετά από δέκα χρόνια, να πάρουν αυτόν ή τα τόξα του Ηρακλή, που αυτός έχει, ο μισητός του Οδυσσεύς και ο Νεοπτόλεμος. Ο Φιλοκτήτης πείθεται να τους ακολουθήσει μόνο μετά από την παρέμβαση του Ηρακλή που, από το θεολογείο, δίδει και το κεντρικό μήνυμα ενότητας και σύμπνοιας των Ελλήνων, προκειμένου να επιτευχθεί ο μέγας στόχος, η άλωση της Τροίας.
